مدال و نشان های دولتی، در واقع مجموعه ای از نشان های رسمی کشور است که اهدا کننده ی آن دولت جمهوری اسلامی می باشد. اعطای این نشان ها به عهده ی رئیس جمهور وقت کشور می باشد. افرادی که موفق به کسب این نشان ها شوند، می توانند آن را طبق دستورالعمل خاصی بر روی لباسشان نصب کرده و در معرض دید عمومی قرار دهند. این مدال ها دارای یک بخش اصلی و بخش های جانبی جهت نصب روی لباس می باشند. مدال و نشان های دولتی در زمینه های مختلفی وجود دارند که به ترتیب تقدم به آن ها اشاره خواهیم کرد.
مدال یا نشان های عالی
- انقلاب اسلامی: بالاترین درجه ی مدال و نشان های دولتی، نشان عالی انقلاب اسلامی است که به شخص رئیس جمهور در زمان تنفیذ حکم وی اعطا می گردد.
- استقلال: این نشان را به کسانی اعطا می کنند که خدمات ارزشمندی در راستای حفظ استقلال کشور و خود کفایی ارائه داده اند. یا افرادی که با انجام مسئولیت های بزرگ در جهت اهداف عالی نظام جمهوری اسلامی ایران، سرنوشت ساز بوده اند. این نشان را در نوع روبانی بزرگ تهیه می کنند.
- آزادی: به اشخاصی که یک نشان درجه یک عمومی یا تخصصی داشته باشند و در راستای اهداف نظام جمهوری اسلامی تلاش می کنند، اهدا می شود.
- جمهوری اسلامی: این نوع از نشان ها را به شکل مدال نواری تهیه می کنند و به افراد خارجی و بین المللی که در راستای اهداف جمهوری اسلامی تلاش می کنند از سوی دولت ایران اهدا می شود. این نشان دارای سه درجه است. درجه ی یک به رئیس های جمهور، نخست وزیران و شخصیت های هم سطح آن ها اهدا می شود. نشان درجه ی دو که به وزرا و شخصیت های هم سطح آن ها تعلق می گیرد. نشان درجه ی سه که به سفرا و شخصیت های هم تراز آن ها تعلق می گیرد.
نشان های تخصصی
- نشان دانش: این نشان در شکل و ساخت مدال نواری تهیه شده و به افرادی که در راستای ارتقای سطح علمی کشور تلاش های همه جانبه و بی نظیری داشته اند اعطا می شود. این نشان دارای سه درجه است.
- نشان پژوهش: این مدال نواری نیز به افرادی فعال در زمینه ی پژوهش تعلق می گیرد که خدمات کم سابقه ای در این حوزه داشته اند. این نشان نیز از سه درجه برخوردار است.
- نشان لیاقت و مدیریت: این مدال نواری نیز مختص افرادی است که از امکانات و تجهیزات موجود بهترین بهره برداری را در راستای کمک به مستضعفان و محرومان کرده و با به کارگیری نوآوری هایی، موفقیت های بزرگی به دست آورده اند. این مدال نیز در سه درجه وجود دارد.
- نشان عدالت: این نشان نیز به افرادی اعطا می گردد که در حوزه ی قضایی و اجرای عدالت و قانون بسیار موثر بوده اند. این نشان به شکل مدال نواری بوده و در سه درجه اعطا می گردد.
نشان های عمومی
- نشان سازندگی: نشان سازندگی نیز یکی از انواع مدال و نشان های دولتی است که به صورت مدال نواری اعطا می گردد. این نشان همان طور که از نامش پیدا است به افرادی که در جهت سازندگی کشور تلاش نموده اند، اعطا می گردد. این نشان نیز سه درجه ی مختلف دارد.
- نشان خدمت: این نشان به پاس خدماتی اعطا می گردد که در راستای تحقق آرمان های انقلاب اسلامی ایران ارائه شده اند. این نشان نیز دارای سه درجه و به شکل مدال نواری می باشد.
- نشان کار و تولید: این نشان نیز متعلق به افرادی است که در زمینه ی صنعت و کشاورزی به کشور خدمات ارزنده ای ارائه داده اند. این نشان نیز از جمله مدال های نواری و سه درجه ای است.
- نشان شجاعت: این نشان در شکل مدال نواری و سه درجه به واسطه ی شجاعت افراد به آن ها تعلق می گیرد. چندین چهره ی ورزشی تا کنون موفق به دریافت این نشان ها شده اند.
- نشان ایثار: این نشان در راستای ارائه ی خدماتی در زمینه ی ایثارگری، جانبازی، نیکوکاری و … اعطا شده و شکل مدال نواری و سه درجه ای بودن در این مدال نیز وجود دارد.
- نشان تعلیم و تربیت: این مدال به افرادی اعطا می شود که در راستای تعلیم و ترتیب جامعه ی اسلامی تلاش کرده اند و هدف از آن بالا بردن ارزش فعالیت های تعلیم و تربیتی می باشد. این مدال نیز به شکل مدال نواری و دارای سه درجه است.
- نشان فرهنگ و هنر: این مدال در زمینه ی فرهنگی و هنری اعطا می شود و به شکل نواری و سه درجه ای تهیه شده است.
- نشان مهر: این نشان مختص تکریم مقام زن در جمهوری اسلامی ایران است. این نشان به شکل نواری و دارای سه درجه است.
- نشان ادبی: این مدال نواری نیز در سه درجه به کسانی تعلق می گیرد که در زمینه های ادبی خدماتی ارزشمند به کشور ارائه دهند.
همان طور که ملاحظه می کنید، کاربرد مدال ها و نشان های دولتی بسیار متنوع است و عموما به شکل مدال نواری می باشند. محل الصاق آن ها نیز در بخش جلویی لباس و در سمت چپ سینه می باشند.